FAQs

Vaccination is a simple, safe, and effective way of protecting people against harmful diseases, before they come into contact with them. It uses your body’s natural defenses to build resistance to specific infections and makes your immune system stronger.

Ang pagbakuna mao ang pinaka simple, luwas ug epektibo’ng pamaagi sa pag protekta sa katawhan batok sa mga sakit, una pa man bation sa tao ang maong sakit. Ginagamit niini ang natural nga depensa sa atong lawas sa pag batok sa mga infections  pinaangi sa pagpakusog sa atong resistensya.

Vaccines train your immune system to create antibodies, just as it does when it’s exposed to a disease. However, because vaccines contain only killed or weakened forms of germs like viruses or bacteria, they do not cause the disease or put you at risk of its complications.

Ang bakuna motudlo sa  atoang immune system aron mohimo og mga antibodies nga mosumpo sa mga sakit.  Apan, ang bakuna, makasumpo o makapatay lang sa mga hinayon nga virus, germs o bacteria.  Dili kini mahimong hinungdan sa lain sakit o makahatag mga kumplikasyon.

Most vaccines are given by an injection, but some are given orally (by mouth) or sprayed into the nose.

Kasagaran sa mga bakuna ginahatag pinaagi sa injection, ang uban ginainum o gina spray sa ilong.

Vaccination is a safe and effective way to prevent disease and save lives – now more than ever. Today there are vaccines available to protect against at least 20 diseases, such as diphtheria, tetanus, pertussis, influenza and measles. Together, these vaccines save the lives of up to 3 million people every year.

Ang pagpabakuna ang luwas ug epektibong pamaagi sa pag pugong sa mga sakit ug makaluwas sa kinabuhi – ilabina karon. Sa kasamtangan, duna nay  mga bakuna nga maka protekta kanato batok sa 20 ka mga sakit, sama sa diphtheria, tetanus, pertussis, influenza ug measles.  Ang mga bakuna niini nakaluwas na  sa 3 ka miyon ka mga tao matag tuig.

When we get vaccinated, we aren’t just protecting ourselves, but also those around us. Some people, like those who are seriously ill, are advised not to get certain vaccines – so they depend on the rest of us to get vaccinated and help reduce the spread of disease. 

Kung kita mabakunahan, dili lang nato ginaprotektahana atong kaugalingon apan lakip na ang mga tao sa atong palibot, sama sa mga tao nga dunay seryosong balatian  nga dili na itugot pa nga mabakunahan  ug sila magsalig na lang sa mga tao sa palibot  nga nabakunahan aron dili na mokaylap pa ang mga sakit.

During the COVID-19 pandemic, vaccination continues to be critically important. The pandemic has caused a decline in the number of children receiving routine immunizations, which could lead to an increase in illness and death from preventable diseases.

Atol sa  COVID-19 nga pandemya, nisamot ka importante ang pagpa bakuna.  Apan tungod pod sa pandemya, mikunhod ang kadaghan sa mga bata nga angayng makadawat  sa mga naandan na nga immunizations o bakuna.  Tungod kay  wala mabakunahan,  mas motaas ang risgo mga magkasakit o mamatay bisann sa sakit nga mahimo ra man unta mapunggan lang pinaagi sa pagpabakuna.

Vaccines reduce risks of getting a disease by working with your body’s natural defenses to build protection. When you get a vaccine, your immune system responds. It:

Ang bakuna nagapa kunhod sa hinanaling pagtakod kanato sa mga sakit pinaagi sa pag pakusog niini sa  natural nga depense sa atong kalawasan. Sa imong pagpa bakuna, moresponde ang atong  atong immune system pinaagi sa:

• Recognizes the invading germ, such as the virus or bacteria.

• Produces antibodies. Antibodies are proteins produced naturally by the immune system to fight disease.

• Remembers the disease and how to fight it. If you are then exposed to the germ in the future, your immune system can quickly destroy it before you become unwell.

• Pag pag-ila niini sa mga misulod nga germs, sama sa virus o bacteria,
• Mohimo og anti bodies. Ang mga antibodies natural nga gina himo sa atong immune system aron batukan ang mga sakit.
• Daling maka sumpo sa mga nasinati na nga sakit, busa sa sunod higayon nga maexpose ka sa susamang germs, nahibaw na ang imong immune system paunsa kini masumpo. 

The vaccine is therefore a safe and clever way to produce an immune response in the body, without causing illness

Busa, maingon nga ang bakuna luwas ug motabang sa pagpagawas og immune response sa lawas  nga dili na mograbe pa ang sakit.

Our immune systems are designed to remember. Once exposed to one or more doses of a vaccine, we typically remain protected against a disease for years, decades or even a lifetime. This is what makes vaccines so effective. Rather than treating a disease after it occurs, vaccines prevent us in the first instance from getting sick.

Ang atoang immune system gigama nga makahihumdom.  Busa kung nadawat na ta’g  usa o duha ka dose sa bakuna, magpabilin na kitang protektado batok sa sakit sulod sa mga katuigan, bisan gani sa tibuok nimong kinabuhi.  Kini ang pinaka epektibo nga pamaagi sa proteksyon.  Imbes nga magpatambal kay nagsakit, ang bakuna moprotekta kanato  aron dili kita maglasakit.

Yes. There are three COVID-19 vaccines for which certain national regulatory authorities have authorized the use. None have yet received WHO EUL/PQ authorization but we expect an assessment on the Pfizer vaccine by the end of December and for some other candidates soon thereafter. 

Oo. Duna nay tulo (3) ka bakuna nga gitugotan na sa atong national regulatory authorities nga magamit. Bisan wala pa sa tulo ang nakadawat og pagtugot sa WHO EUL/PQ apan ginadahum nga madawat na ang assessment sa Pfizer sa katapusan sa December, human niini, mosunod na sab ang uban.

Large studies of 5 vaccine candidates efficacy and safety results, including these three (and for Moderna and AstraZeneca), have been publicly reported  through press releases but only one (AstraZeneca) has published results in the peer reviewed literature.  , We expect more such reports in the near future.  It is likely that additional candidates will be submitted to regulatory authorities for approval. There are many potential COVID-19 vaccine candidates currently in development.

Dunay dagkong mga pagtuon alang sa ka epektibo sa 5 ka mga bakuna, apil na ang tulo  (ug  Moderna ug AstraZeneca), diin nakapagula na sila’g mga reports pinaagi sa mga press releases.  Apan usa ra (AstraZeneca) ang naka pa publish og resulta nga na review na kini sa kaubananan’g espesyalista.  Ug ginalauman nga mas modaghan pa ang mga ipagula nga reports sa umaabot nga panahon.  Ang madugang o umaabot pa nga mga bakuna gikinahanglan gihapon nga maprobahan sa regulatory authorities. Daghan pang dunay mga potensyal nga COVID-19 vaccine nga kasamtangang gina develop pa.

Once vaccines are demonstrated to be safe and efficacious, they must be approved by national regulators, manufactured to exacting standards, and distributed. WHO is working with partners around the world to help coordinate key steps in this process, including to facilitate equitable access to safe and effective COVID-19 vaccines for the billions of people who will need them.

Sa dihang mapamatud-an na ang pagka  epektibo sa bakuna, aprobahan kini sa nasudnon nga awtoridad, mag manufacture na  ang kompanya sa bakuna base sa gikinahanglan nga standard, ug  dayon ang pag apod-apod.  Ang WHO nakig-alayon sa mga partners niini tibuok kalibutan aron masabutan ang mga lakang sa makiangayon nga  paghatag sa luwas ug epektibo nga COVID-19 vaccines ngadto sa bilyones nga mga taong nanginahanglan niinin. 

It’s too early to know if COVID-19 vaccines will provide long-term protection. Additional research is needed to answer this question. However, it’s encouraging that available data suggest that most people who recover from COVID-19 develop an immune response that provides at least some period of protection against reinfection – although we’re still learning how strong this protection is, and how long it lasts.

Sayo pa sa pagkakaron nga mahibal-an kung makahatag ba og malungtaron nga proteksyon ang COVID-19 vaccines.  Naga kinahanglan pa kini og dugang mga pagtuon aron matubag kini nga pangutana.  Bisan pa man niini, makapadasig na ang mga pagtuon nga  dunay mga pasyente’ng naluwas sa COVID-19 nga  nakahiagum og immune response nga gahatag kanila og proteksyon batok sa pagbalik sa infection – hinuon, ginatun-an pa kini sa kung unsa ka kusog ang proteksyon o hangtud kanus-a kini molungtad.

Most COVID-19 vaccines being tested or reviewed now are using two dose regimens.

Kadaghanan sa COVID-19 vaccines nga  gina-test o review karon nagagamit sa two dose regimens.

The impact of COVID-19 vaccines on the pandemic will depend on several factors.  These include factors such as the effectiveness of the vaccines; how quickly they are approved, manufactured, and delivered; and how many people get vaccinated.

Ang epekto sa COVID-19 vaccines sa pandemya mag depende sa nagkalain-laing factors.  Lakip niini ang kung unsa kini ka  epektibo;  unsa ka paspas nga sila maaprobahan; ma manufacture, ma deliver; ug kung pila ka tao ang mabakunahan.

Most scientists anticipate that, like most other vaccines, COVID-19 vaccines will not be 100% effective. WHO is working to help ensure that any approved vaccines are as effective as possible, so they can have the greatest impact on the pandemic.

Kadaghanan sa mga scientists gatuo nga, sama sa uban nga mga bakuna, ang COVID-19 vaccines dili 100%  epektibo. Ang WHO nakig-alayon aron maseguro nga ang maaprobahan nga bakuna mao ang pinaka epektibo, aron dako sab ang epekto niini sa pandemya.

Currently, there is no evidence that any existing vaccines will protect against COVID-19.

Sa pagka-karon, walay ebidensya nga makita nga ang naandan na nga mga bakuna, maka protekta batok COVID-19.

However, scientists are studying whether some existing vaccines – such as the Bacille Calmette-Guérin (BCG) vaccine, which is used to prevent tuberculosis – are also effective for COVID-19.  WHO will evaluate evidence from these studies when available.

Hinuon, kasamtangang ginatun-an sa mga scientist kung ang mga  naandang mga bakuna – sama sa Bacille Calmette-Guérin (BCG) vaccine, nga ginagamit sa batok tuberculosis – epektibo pod ba para sa  COVID-19.  Ang WHO mosuta sa mga ebidensya gikan sa mga pagtuon niini, kung kini mogawas na.

Yes. Those who recovered from COVID can be vaccinated, but they would only be prioritized if they belong to the currently catered priority groups set by WHO/DOH.

Pwede mabakunahan ang mga taong naka-recover sa Covid-19, apan ma prioritize lang sila kung na-belong sa gina-cater nga priority groups base sa WHO/DOH.